NGUYÊN TẮC MECE
 

MECE cấu trung tư duy của bạn tối đa hoá sự rõ ràng và đầy đủ. Giả thiết bạn đang bắt tay vào tìm kiếm các issues liên quan đến vấn đề chính, hãy thử áp dụng MECE đơn giản như sau:
– Khi bạn nghĩ bạn đã xác định được đầy đủ các vấn đề, hãy tập trung quan sát thật kĩ chúng; nếu tất cả các issues đạt được sự “riêng rẽ” (separate and distinct) thì chúng đã thoả mãn ME “mutually exclusive”. – tạm gọi là “không trùng lặp”
– Tiếp theo, nếu tất cả các khía cạnh của vấn đề chính đã được liệt kê dưới một (và chỉ một) issue, bao gồm đầy đủ toàn bộ các vấn đề liên quan thì chúng đã thoả mãn CE (collectively exhausive). – tạm gọi là “đầy đủ”
Ghép lại thành MECE (Mutually exclusive – collectively exhausive)

Ví dụ mình hoạ. Khi bạn tiếp cận một bài toán, team của bạn đang tư vấn cho một công ty sản xuất phụ tùng xe máy, vấn đề bạn đối mặt là “Làm thế nào để gia tăng lợi nhuận từ bán phụ tùng”. Team của bạn đưa ra được danh sách 3 giải pháp chính ở level 1 như sau:

1. Thay đổi cách thức phân phối phụ tùng đến các đại lý
2. Cải thiện cách tiếp thị sản phẩm tới người tiêu dùng
3. Giảm giá thành của phụ tùng

Danh sách dừng ở mức cơ bản, team của bạn cần thiết phải đưa ra các định hướng chi tiết hơn, quan trọng là chúng phải đảm bảo MECE:
– Giả sử lúc đó, bạn đưa ra một giải pháp là “Cải tiến lại quy trình sản xuất phụ tùng”, well, nó có vẻ khá chính xác nhưng team của bạn sẽ đặt nó vào đâu?. Câu trả lời tuân thủ theo quy tắc ME (mutually exclusive) là bạn không thể coi nó như một giải pháp chính – level 1 – mà sẽ đặt giải pháp này ở level 2 – nằm dưới ý “Giảm giá thành phụ tùng”.
– Tương tự bạn cũng phải đặt các giải pháp “cải thiện hệ thống hàng tồn kho” hay “nâng cao hệ thống giao vận” dưới giải pháp chính thứ 3 “giảm giá thành phụ tùng”. Việc đưa các ý trên lên level 1 – đồng cấp với ba giải pháp trên sẽ khiến dàn ý của bạn trở nên trùng lặp và không thoả mãn MECE. ( ME Mutually Exclusive)
Việc xây dựng các ý tưởng trùng lặp khiến người tiếp nhận thông tin trở nên khó tiếp thu, điều này đúng trong mọi trường hợp nói, viết, trình bày.

Khi bạn đã có một dàn ý mà tất cả các thành phần đều thoả mãn “riêng biệt và không trùng lặp”, bạn phản kiểm tra các ý trên đã bao gồm đầy đủ toàn bộ vấn đề liên quan hay chưa.? (CE Collectively Exhausive) Quay trở lại ví dụ trên, giả sử một người đồng nghiệp của bạn trình bày giải pháp “Nâng cao chất lượng phụ tùng qua việc cải tiến quy trình sản xuất” – bạn sẽ phải đặt support idea này ở level 2, dưới giải pháp chính số 2 “Cải thiện cách thức tiếp thị sản phẩm tới người tiêu dùng”.

Khi đó chúng ta sẽ có 1 dàn ý:
1. Thay đổi cách thức phân phối phụ tùng đến các đại lý
2. Cải thiện cách tiếp thị sản phẩm tới người tiêu dùng
– 2.1 Nâng cao chất lượng qua việc cải tiến quy trình sản xuất
3. Giảm giá thành của phụ tùng
– 3.1 Giảm giá thành qua việc cải tiến quy trình sản xuất

Trong quá trình làm việc, có thể sẽ có rất nhiều issues được tìm ra, tuy nhiên không liên quan trực tiếp đến vấn đề. Cách tốt nhất là đặt toàn bộ các issues nhỏ đó vào một mục “Other Issues”. Một list các giải pháp liên quan đến vấn đề chính thường có tối đa 5 gạch đầu dòng lớn ( of course, 3 main issues là tốt nhất)

Quy tắc MECE giúp triển khai ý tưởng và công việc một cách logic và ngắn gọn. Hãy cố gắng, trong mọi trường hợp nói – viết – trình bày, áp dụng quy tắc MECE một cách triệt để sẽ giúp cải thiện khả năng của bạn rất nhanh.