EN |
VN
(Ảnh minh họa: Timnations)
Thiên lệch bởi kết quả
Khái niệm
Thiên lệch bởi kết quả trong tiếng Anh là Outcome Bias.
Thiên lệch bởi kết quả xảy ra khi một quyết định được đưa ra dựa trên kết quả của các sự kiện trước đó, mà không liên quan đến diễn biến của các sự kiện trong quá khứ.
Thiên lệch bởi kết quả không liên quan đến việc phân tích các yếu tố dẫn đến sự kiện trước đó, mà thay vào đó là nhấn mạnh tập trung vào kết quả và quá coi trọng kết quả.
Không giống như thiên lệch nhận thức muộn (Hindsight bias), thiên lệch bởi kết quả không liên quan đến sự biến dạng của các sự kiện trong quá khứ.
Đặc điểm của Thiên lệch bởi kết quả
Thiên lệch bởi kết quả có thể nguy hiểm hơn thiên lệch nhận thức muộn ở chỗ nó chỉ đánh giá kết quả thực tế.
Ví dụ, một nhà đầu tư quyết định đầu tư vào bất động sản sau khi đã nghiên cứu và dựa vào lợi nhuận lớn mà một đồng nghiệp có được cho khoản đầu tư vào bất động sản khi lãi suất lại ở một mức khác.
Thay vì nhìn vào các yếu tố khác có thể dẫn đến thành công của người đồng nghiệp, chẳng hạn như sức khỏe của nền kinh tế nói chung hoặc hiệu suất của bất động sản, nhà đầu tư đó chỉ đang tập trung vào tiền do người đồng nghiệp đã tạo ra.
Các con bạc cũng rơi vào tình trạng thiên lệch bởi kết quả. Trong khi theo thống kê, nhiều người đánh bạc sử dụng “bằng chứng” kết quả từ bạn bè và người quen để biện minh cho việc họ tiếp tục chơi.
Thiên lệch bởi kết quảnói rằng việc tiếp tục chơi có thể dẫn đến việc giành được một số tiền lớn, và chính vì điều này đã ngăn cản con bạc rời khỏi sòng bài.
Trong môi trường kinh doanh, sự quá tập trung vào “hiệu suất” đang ngày càng tạo ra một nền văn hóa tập trung vào kết quả, điều này thường làm trầm trọng thêm nỗi sợ hãi của mọi người bằng cách tạo ra một trò chơi có tổng bằng không.
Ví dụ, một vài người sẽ tin tưởng tăng trưởng ấn tượng của các công ty truyền thông xã hội. Trong quá trình tăng trưởng này, chỉ một số ít cá nhân cẩn thận với các cách thức tạo ra sự tăng trưởng.
Nắm được dữ liệu cá nhân và dữ liệu riêng tư được nghiên cứu là động lực tăng trưởng đáng kể, thiên lệch bởi kết quả của phương tiện truyền thông xã hội lúc này được chỉ ra rõ.
Thực tế, sự suy đồi đạo đức thường bị bỏ qua trong kết quả thành công của công ty. Tuy nhiên, nếu kết quả xấu thì có nhiều khả năng bị lên án dữ dội.
(Theo Investopedia)
