EN |
VN
Hình minh họa
Rủi ro thuần tuý (Pure Risk) và rủi ro đầu cơ (Speculative Risk)
Khái niệm
Rủi ro đầu cơ trong tiếng Anh là Speculative Risk.
Rủi ro đầu cơ (Speculative Risk) là rủi ro tồn tại khi ba khả năng có thể xảy ra: thiệt hại, có lợi, không thay đổi. Ví dụ, khi chúng ta mua một loại cổ phiếu, chúng ta dự tính rằng cổ phiếu có thể tăng lên và chúng ta sẽ kiếm được lợi nhuận trên khoản đầu tư của mình.
Cùng thời điểm đó, chúng ta đều biết rằng giá cổ phiếu có thể giảm xuống hay đứng yên làm cho chúng ta đều biết rằng giá cổ phiếu có thể giảm xuống hay đứng yên làm cho chúng ta bị thua lỗ hay hoà vốn.
Các khái niệm chúng ta thường dùng trong kinh doanh và tài chính như: rủi ro kinh doanh, rủi ro tài chính, rủi ro tỉ giá hối đoái, rủi ro lãi suất, rủi ro hệ thống, rủi ro phi hệ thống… đều là rủi ro đầu cơ.
Rủi ro thuần tuý trong tiếng Anh là Pure Risk.
Rủi ro thuần tuý (Pure Risk) là loại rủi ro khi chỉ tồn tại hai khả năng bị thiệt hại hoặc không bị thiệt hại, không có khả năng có lợi khi biến cố xảy ra hoặc không xảy ra.
Ví dụ: Khi một người tham gia giao thông trên đường, có hai biến cố là xảy ra tai nạn hoặc không xảy ra tai nạn. Nếu xảy ra tai nạn người đó sẽ bị tổn thất về tài chính, sức khoẻ, tính mạng, tinh thần… như đã phân tích ở trên. Nếu tai nạn không xảy ra người đó sẽ không bị tổn thất, nhưng cũng không có lợi ích gì thêm từ sự kiện này.
Ý nghĩa
Việc phân biệt giữa rủi ro đầu cơ và rủi ro thuần tuý có ý nghĩa rất quan trọng bởi vì thông thường hoạt động bảo hiểm chỉ thực hiện đối với rủi ro thuần tuý và không thực hiện đối với rủi ro đầu cơ. Nói cách khác rủi ro thuần tuý là rủi ro có thể được bảo hiểm, còn rùi ro đầu cơ là rủi ro không được bảo hiểm.
Để loại bỏ và giảm thiểu những rủi ro và tổn thất về tài chính người ta có thể chọn các cách thức quản trị rủi ro như sau: tránh rủi ro (Avoiding Risk), kiểm soát rủi ro (Controlling Risk), chấp nhận rủi ro (Accepting Risk), chuyển nhượng rủi ro (transfering Risk).
Trong đó, chuyển nhượng rủi ro là việc một chủ thể có thể chuyển những tổn thất tài chính khi xảy ra rủi ro cho một chủ thể khác, đổi lại phải chịu một khoản phí nhất định dưới các hình thức khác nhau.
Đối với các rủi ro đầu cơ như rủi ro hay đổi giá hàng hoá, nguyên vật liệu, biến động tỉ giá, thay đổi lãi suất, biến động giá chứng khoán, người ta có thể chuyển giao các rủi ro này cho chủ thể khác thông qua các hợp đồng dài hạn hoặc thiết lập vị thế phòng vệ (hedging) bằng các công cụ phái sinh như hợp đồng kì hạn, hợp đồng tương lai, quyền chọn…
Đối với rủi ro thuần túy, cách chuyển nhượng rủi ro phổ biến nhất là mua các hợp đồng bảo hiểm. Khi mua bảo hiểm, người mua bảo hiểm phải trả một khoản phí, công ty bảo hiểm. Khi mua bảo hiểm phải trả một khoản phí, công ty bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường khi tổn thất xảy ra.
Như vậy người mua bảo hiểm đã thực hiện việc chuyển giao rủi ro sang cho công ty bảo hiểm. Thực ra công ty bảo hiểm cũng chỉ là người đứng trung gian, rủi ro đó đã được chuyển giao và chia sẻ một cách gián tiếp cho số đông người mua bảo hiểm khác.
Do tâm lí phổ biến của con người là ngại rủi ro (Risk – Adverse) nên người ta chấp nhận trả một khoản phí chắc chắn thay vì phải gánh chịu những thiệt hại lớn có thể xảy ra.
(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Thị trường tài chính và các định chế tài chính, NXB Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh)
