EN |
VN
Gen Z, hay những bạn sinh ra trong giai đoạn 1997-2005, đang làm việc rất chăm chỉ để khẳng định bản thân trong thế giới di chuyển liên tục, vội vã thay đổi theo từng phút. Và một phong trào mới đã và đang “nở rộ” giữa cộng đồng Gen Z chính là nghỉ hưu sớm – “FIRE movement”.
Có gì đặc biệt đối với trào lưu này và giới trẻ nên lưu ý những gì nếu muốn nghỉ hưu sớm?
Phong trào FIRE là gì?
Phong trào FIRE là viết tắt của Financial Independence, Retire Early – tạm dịch là “độc lập tài chính, nghỉ hưu sớm”. Mục tiêu chung của FIRE movement là tiết kiệm và đầu tư tài chính với 50-75% tổng thu nhập, để sau đó bạn có thể nghỉ hưu khi bước vào độ tuổi 30-40.
Những cá nhân theo đuổi trào lưu nghỉ hưu sớm này sẽ kiếm tiền nhiều nhất có thể, tích cóp nhiều hết sức có thể và tiêu xài ít nhất có thể. Khi đã có được khoản tiết kiệm tương đương với 30 lần chi phí hàng năm, họ sẽ bỏ việc hoặc nghỉ hưu hoàn toàn.
Một nghiên cứu đã cho thấy 53% thế hệ Gen Z chọn sống theo phong trào FIRE. Tuy vậy, phải đến một phần ba các bạn đó thú nhận rằng dù muốn nghỉ hưu sớm, họ cũng chưa thật sự có một khoản tiết kiệm nào.
Để nghỉ hưu sớm liệu có dễ dàng?
“Chưa cống hiến thì đừng mong hưởng thụ”
Đây là góc nhìn của một phần các thế hệ trước dành cho phong trào nghỉ hưu sớm của thế hệ trẻ ngày nay. Nhiều người cho rằng “độc lập tài chính, nghỉ hưu sớm” là trào lưu thiếu thực tế và có phần ngông cuồng.
Ở Hàn Quốc, muốn nghỉ hưu sớm khi đạt ngưỡng 40 tuổi thì bạn sẽ phải nắm trong tay 2 tỷ won (tương đương 20 tỷ VND) hoặc tài sản gấp 25 lần số tiền chi tiêu hàng năm. Do đó, để có thể tham gia và hoàn thành FIRE movement, bạn sẽ cần sở hữu thu nhập 70 triệu won/năm, hay 1,4 tỷ đồng.
Tại Việt Nam hiện nay, các bạn trẻ đang sống trong thời điểm lạm phát và sự bất ổn trong nền kinh tế chung cũng như sự nghiệp riêng. Song song với đó, trào lưu nghỉ hưu sớm ở người trẻ thu hút rất nhiều sự chú ý, các mẹo kiếm tiền, đầu tư, các bí quyết để nghỉ hưu trước 65 tuổi được truyền miệng rộng rãi. Không ít bạn sẵn sàng thực hiện hoá ước mơ nghỉ hưu sớm mà vô tình quên đi cách tính toán, dự trù chắc chắn cho tương lai lâu dài.
Độc lập tài chính là một tư duy tiến bộ, giúp chúng ta không dựa dẫm vào ai khác. Tuy nhiên để thật sự có thể về hưu sớm, có lẽ bạn sẽ cần nhiều hơn là đâm đầu kiếm tiền và chi tiêu quá dè xẻn.
Phong trào FIRE có khả thi không?
Trào lưu nghỉ hưu sớm có khả thi, nhưng không dành cho tất cả mọi người.
Đó là bởi ý tưởng FIRE khá vĩ mô và còn phụ thuộc vào tình hình tài chính, kế hoạch phát triển của từng người. Không phải bạn nào cũng có thể một lúc đầu tư 50-70% thu nhập của mình, nếu có thì điều này cũng yêu cầu khả năng tiết kiệm cực lớn. Nhìn chung, bạn sẽ phải cực kỳ quyết tâm và giữ vững ý chí. Người chỉ làm nửa vời hoặc không biết cách cân đối chi tiêu sẽ không thể làm được.
Bên cạnh đó, sẽ có những bạn ưa chuộng phong cách sống đối lập – kiếm được bao nhiêu hay bấy nhiêu. Họ sẽ không có nhu cầu hay mong muốn chạy đua với phong trào FIRE.
Làm gì nếu muốn nghỉ hưu sớm?
Phong trào nghỉ hưu sớm ở người trẻ thu hút nhiều luồng ý kiến trái chiều, nhưng đạt được mục tiêu này hoàn toàn khả thi. Để đạt được điều này, có một số bài học và lưu ý mà bạn cần chú ý như sau:
Tính toán con số FI
Nửa đầu của cái tên “F.I.R.E” là financial independence – độc lập tự do tài chính. FI có thể hiểu là đại diện cho câu hỏi “cần bao nhiêu tiền để nghỉ hưu sớm?”.
Bạn có biết mỗi tháng bạn chi tiêu bao nhiêu, tiết kiệm được bao nhiêu không? Trên thực tế, câu hỏi này không chỉ dành cho người theo đuổi trào lưu FIRE mà dành cho tất cả những ai đang sử dụng đồng tiền họ tự kiếm được. Công thức là:
Xác định được con số chính xác cho mỗi năm thì bạn mới có thể lập ra được kế hoạch để tiến tới cái đích nghỉ hưu sớm ở độ tuổi 40.
Tìm ra cách tăng thu nhập hợp lý
Thu nhập của bạn là công cụ chính và quan trọng nhất để đạt được sự độc lập tài chính và dần bước chân ra khỏi vòng lặp đi làm 8 tiếng mỗi ngày.
Có rất nhiều cách để bạn tăng thu nhập như làm cộng tác viên, freelancer, các hoạt động tăng thu nhập thụ động, v.v. Ngoài công việc làm chính trên văn phòng, các side hustle phù hợp với khả năng sẽ giúp bạn để ra khoản tiền hợp lý, vừa tiến gần tới mục tiêu FIRE vừa không lo “trắng tay” khi có biến cố.
Phần lớn những người lựa chọn về hưu “non” thực chất không nghỉ việc hoàn toàn. Họ sẽ có công việc bán thời gian hoặc kinh doanh tự do, thường có tính chất ít ràng buộc hơn môi trường văn phòng mà vẫn đảm bảo họ có khoản thu nhập dự phòng.
Trả toàn bộ nợ
Nhớ trả nợ, nhớ trả nợ, trả hết nợ! Những ai đã từng vay mượn sẽ hiểu nợ nần có ảnh hưởng không tốt thế nào tới tình trạng tài chính của mình.
Ví dụ, lương thực nhận của bạn mỗi tháng là 10 triệu đồng, bạn gửi tiết kiệm tự động 7 triệu đồng mỗi tháng. Bạn còn 3 triệu đồng để chi tiêu, nhưng thay vì tiết kiệm, bạn lại sử dụng thẻ ghi nợ ngân hàng hoặc vay bạn bè 5-6 triệu đồng để trang trải cuộc sống. Sang tháng tiếp theo, bạn nhận lương nhưng là để trả nợ, và vòng lặp vay-trả nợ-vay lại tiếp diễn không có hồi kết. Vậy rốt cuộc cách tiết kiệm của bạn có mục đích gì?
Từ đây chúng ta thấy được điều kiện tiên quyết khi thực hiện mục tiêu F.I.R.E: không vay nợ. Dù là nợ tín dụng, nợ trả góp, nợ bạn bè, v.v, bạn đều phải đảm bảo trả xong sớm. Có vậy bạn mới có thể chuyên tâm xây dựng khả năng độc lập tài chính, nghỉ hưu sớm cho bản thân.
Tìm cách tiết kiệm chi tiêu
Là người theo chủ nghĩa FIRE hay không, chúng ta đều nên biết cách quản lý các hoạt động chi tiêu của mình. Chẳng hạn mỗi tháng, bạn có thể sử dụng bảng quản lý chi tiêu để biết rõ bạn đã tiêu những gì, thu được những gì, có gì chênh lệch so với các tháng khác, v.v.
Khi biết được điểm cần lưu ý trong phong cách chi tiêu, bạn sẽ biết cách tiết kiệm hợp lý hơn và xác định được thế nào là vừa đủ và khi nào cần “tém lại” khi tiêu tiền.
Kiên trì hết sức có thể
Nhiều người cho rằng chỉ những người có lương cực cao mới có thể hưởng thụ cuộc sống bằng cách nghỉ hưu sớm. Nhận định này không sai nhưng cũng không đúng. Dù chưa có đủ số tiền bạn cần để “nghỉ khoẻ” khỏi cuộc sống văn phòng, bạn vẫn có thể làm được nếu có đủ khả năng hoạch định và sự kiên trì tiến tới mục tiêu của mình.
Thời gian để bạn thật sự nghỉ hưu sớm có thể dài hơn những người “sinh ra ở vạch đích”, nhưng nếu bạn thật sự nghiêm túc theo đuổi phong trào FIRE, không có lý gì bạn lại không làm được.
Tạm kết
Dù thật sự gây ra nhiều tranh cãi và bị nói là “một nhận định sai lầm của giới trẻ”, phong trào nghỉ hưu sớm không hẳn là một mục tiêu hão huyền hay sự ngông cuồng trong tư duy của thế hệ Gen Z. Đối với trào lưu này, điều quan trọng nhất không phải là đúng hay sai, mà là khả năng lập kế hoạch, kỷ luật kinh tế và đầu tư khôn ngoan của những cá nhân thật sự muốn theo đuổi nó.
