EN |
VN
Ví dụ về tư duy phản biện
Tư duy phản biện phải được hình thành dựa trên lập luận, và là kết quả của tư duy logic chứ không phải đáp án của một vấn đề vốn dĩ là sai.
Chúng ta có thể thí dụ như sau:
– Bạn A nói: “3×3=12”, bạn B đáp lại: “Sai, 3×3=9”. Lúc này thì nó không được gọi là tư duy phản biện vì không thể đưa ra những lý lẽ chứng cớ mà mình quan sát được, và nó vốn là tất nhiên.
– Bạn A kể “B là 1 học sinh học giỏi”, Bạn C dựa trên quan sát tổng thể về điểm số cũng như cách phát biểu trong những giờ học và khẳng định “B là học trò dỡ bởi vì….”. Đây chính là một tư duy phản biện nhưng cùng lúc đó C cũng phải đưa ra những lý lẽ, chứng cớ mà mình quan sát được về bạn B.
Một số VD liên quan khác về tư duy phản biện trong công việc:
- Một người y tá điều trị sẽ dùng các kỹ năng tư duy phản biện để phân tích những ca bệnh và quyết định quy trình mà bệnh nhân cần được điều trị.
- Một người thợ sửa ống nước sẽ dùng kỹ năng tư duy phản biện để nhận định vật liệu nào phù hợp nhất với công việc cụ thể.
- Một luật sư xem xét bằng chứng và đưa ra chiến lược để thắng kiện hoặc quyết định có nên dàn xếp ngoài tòa án hay không.
- Người quản lý phân tích, nghiên cứu các biểu mẫu phản hồi của khách hàng và sử dụng thông tin này để phát triển một buổi đào tạo về dịch vụ khách hàng cho nhân viên.
- Một công ty xây dựng phải xác định tất cả các mối nguy hiểm tiềm ẩn trên một địa điểm xây dựng để đảm bảo nhân viên của họ làm việc an toàn nhất có thể. Nếu không có phân tích này, có thể xảy ra thương tích hoặc thậm chí tử vong, gây ra tình trạng đau khổ nghiêm trọng cho lực lượng lao động và ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng của công ty (chưa kể đến bất kỳ hậu quả pháp lý sau này).
- Trong ngành tài chính, các tổ chức phải đánh giá tác động tiềm tàng của luật mới đối với cách thức hoạt động của họ, cũng như cách luật mới sẽ ảnh hưởng đến khách hàng của họ. Điều này đòi hỏi các kỹ năng kinh nghiệm về tư duy phản biện như phân tích, sáng tạo (tưởng tượng các tình huống khác nhau phát sinh từ luật) và giải quyết vấn đề (tìm cách làm việc thế nào với luật mới). Nếu tổ chức tài chính trong tình huống này không sử dụng các kỹ năng tư duy phản biện này, tổ chức tài chính đó có thể bị mất lợi nhuận hoặc thậm chí phải chịu hậu quả pháp lý do không tuân thủ.
Một số VD khác:
Thúc đẩy cách tiếp cận làm việc theo nhóm để giải quyết vấn đề
Bất kỳ bộ phận nào trong một công ty đều là một nhóm và sự hợp tác hiệu quả là rất quan trọng đối với sự thành công của của công ty.
Khi phát triển một chiến lược, hãy phân tích phản biện một cách hợp lý tất cả các ý kiến đóng góp của các thành viên trong nhóm và đưa ra những lời góp ý mang tính xây dựng, đồng thời trình bày quan điểm của riêng bạn về vấn đề.
Tự đánh giá những đóng góp của bạn cho các mục tiêu của công ty
Nếu công ty của bạn đang cố gắng để đạt được mục tiêu nào đó, hãy thể hiện khả năng tư duy phản biện bằng cách đánh giá đóng góp của bạn và khám phá các cách để cải thiện hiệu suất của bạn.
Chẳng hạn: bạn có thể liệt kê chính xác tất cả những cách mà bạn đang đóng góp và tác động của chúng đến sự phát triển của công ty.
Sau khi làm điều đó, bạn có thể nghĩ đến việc ưu tiên các hoạt động hiện tại nhất định, nhưng cũng có thể thêm những hoạt động mới mà bạn nghĩ sẽ hữu ích cho công ty.
Thực hành tư duy phản biện với bản thân
Tư duy phản biện bằng cách phân tích quá trình suy nghĩ của riêng bạn khi đưa ra quyết định nhất định sẽ giúp bạn cải thiện cách xử lý thông tin.
Điều này có nghĩa là tự hỏi bản thân tại sao bạn lại hành động theo một cách nhất định trong một tình huống hoặc đánh giá một quyết định để tìm ra cách bạn có thể cải thiện.
Đưa ra quyết định sáng suốt trong cuộc sống
Thông qua thời gian và nỗ lực, bạn có thể cải thiện khả năng và quá trình ra quyết định của mình bằng cách đánh giá tất cả thông tin có sẵn.
Việc phán đoán nhanh một tình huống và chuyển sang việc khác có thể bị hấp dẫn, nhưng việc áp dụng tư duy phản biện thường sẽ mang lại kết quả khả quan hơn.
Cân nhắc chuẩn bị danh sách những ưu và khuyết điểm, trên tinh thần hoặc trên giấy và đánh giá một cách nghiêm túc mọi thứ từ góc độ của người khác.
Sử dụng thời gian của bạn một cách khôn ngoan
Quyết định cách bạn sử dụng thời gian của mình là một VD khác về tư duy phản biện.
Việc liên tục đánh giá cách bạn sử dụng thời gian có thể giúp bạn khám phá các nhiệm vụ và hoạt động có thể thay đổi cách bạn ưu tiên các nhiệm vụ của mình.
Chẳng hạn: nếu bạn đang phân bổ nhiều thời gian cho một hoạt động mang lại lợi nhuận thấp, như nhiệm vụ quản trị hoặc báo cáo nội bộ, bạn có thể cân nhắc sắp xếp lại ưu tiên lịch biểu của mình để dành nhiều thời gian hơn cho các nhiệm vụ mang lại lợi nhuận cao.
