EN |
VN
Bạn đã từng bao giờ nghe đến “martyr complex”? Dù thoạt nghe có vẻ lạ lẫm, thực chất không ít người có tâm lý phức tạp này. Dù là trong môi trường đi làm hay cuộc sống thường ngày, martyr complex là hiện tượng rất hay gặp. Cùng lật mở những điều bạn có thể chưa biết về câu hỏi “martyr complex là gì” nhé.
1. Martyr complex là gì?
Trước tiên, “martyr” có nghĩa là “người tử vì đạo”. Đặt trong thế hệ xưa, martyr là những người sẵn sàng hy sinh tính mạng vì đất nước hoặc đức tin, tôn giáo. Martyr complex, khi ghép lại sẽ mang ý nghĩa là “phức cảm tử đạo”.
Nếu một người có tâm lý martyr complex, họ có thể bỏ qua hoặc đánh đổi lợi ích của bản thân vì nhu cầu của người khác. Song song với đó, họ cũng luôn muốn được khen ngợi hoặc nhận lại “phần thưởng” cho hành động hy sinh của mình.
Với trường hợp thứ hai, chúng ta có thể gọi họ là “narcissist martyr” – người ái kỷ tử đạo. Dù họ giúp đỡ người khác, nhưng họ lại lấy coi đó là công lao mà người khác nhất định phải công nhận. Đôi lúc họ sẽ trở thành người hay kiểm soát hoặc thích thao túng tâm lý để đạt được điều mình muốn.
2. Ví dụ về người có phức cảm tử đạo
Một số hành động chung của một người có martyr complex bao gồm:
- Khó lòng từ chối: các martyr khó có thể từ chối khi được nhờ vả mặc dù họ thấy rất khó chịu.
- Hành động passive-aggressive: họ chọn cách thể hiện cảm xúc khó chịu một cách gián tiếp
- Cảm thấy không có ai đứng về phía mình
- Tự nhận quá nhiều trách nhiệm về mình
- Tự cho mình là “người hùng”, có họ thì công việc mới có thể hoàn thành
- Đòi hỏi sự công nhận và lời khen một cách quá mức
- Không tin tưởng người khác nên chấp nhận làm một mình, một kiểu
- Hay để ý, quan sát quá mức
Chi tiết hơn, trong môi trường làm việc, một martyr có xu hướng phàn nàn về sự thiếu cống hiến hoặc cách làm việc của người khác vì họ cho rằng thế là “chưa đủ”, và họ là người phải cố gắng bù lại sự thiếu sót đó.
Trong các mối quan hệ cá nhân cũng có thể xảy ra hiện tượng phức cảm tử. Ví dụ, một người có thể luôn ở bên bạn bè khi họ cần. Mặc dù ban đầu họ làm vậy trên tinh thần tự nguyện và không mưu cầu lợi ích, họ có thể giận dỗi và quay ngoắt ra trách bạn nếu cảm thấy bạn không dành thời gian hay tình cảm tương tự cho họ.
Hiện tượng phức cảm tử đạo là một dạng tâm lý phức tạp. Những cá nhân này không ngại hy sinh lợi ích của bản thân, nhưng cũng hoàn toàn có thể lấy đó làm cơ sở để dằn vặt, trách cứ nếu họ cảm thấy không nhận được đủ sự công nhận.
3. Cách giảm thiểu tâm lý martyr complex
3.1. Học cách đặt ra giới hạn
Nếu bạn không muốn hy sinh thân mình mà không nhận lại được gì, vậy ngay từ đầu, hãy học cách từ chối. Nếu bạn hay bị nhờ vả làm thêm giờ, hãy nói không. Nếu bạn cảm thấy người khác không thể làm được những gì tương tự bạn đã làm, đừng đặt quá nhiều hy vọng lên họ.
Giúp đỡ người khác là hành động tốt, nhưng bạn cần đánh giá lại những ưu tiên của chính bản thân mình. Nếu bạn chỉ làm để nhận được sự công nhận hoặc cố gắng làm hài lòng người khác, tốt nhất bạn không nên nhận công việc đó về mình.
3.2. Chịu trách nhiệm vừa đủ
Dù việc đứng ra gồng gánh nhiều trách nhiệm hơn là một hành động đáng tuyên dương, đôi lúc chính bạn sẽ tự coi những điều mình làm là đúng nhất, mang sự hy sinh cao cả nhất. Từ đó bạn dần không coi trọng công sức của người khác và đặt ra những kỳ vọng phi thực tế dành cho những người xung quanh.
Từ đây có thể thấy, bạn có thể làm nhiều hơn, nhưng cũng đừng quên nhận thức công lao của người khác. Hãy làm mọi việc trong phạm vi “có thể”. Cáng đáng quá nhiều trách nhiệm, dù là khi đi làm hay đơn giản là sống với gia đình, cũng có thể làm bạn trở nên mệt mỏi và vô tình đòi hỏi quá nhiều từ người khác.
3.3. Học kỹ năng quản lý cảm xúc
Cách để cải thiện martyr complex là gì? Bạn hãy tìm hiểu cách điều chỉnh cảm xúc và xử lý áp lực trong cuộc sống một cách hiệu quả. Điều này sẽ giúp bạn không cảm thấy bị đè nén cảm xúc mỗi khi có vấn đề xảy ra.
3.4. Chăm sóc bản thân tốt hơn
Những người có phức cảm tử đạo thường có nguy cơ bị burnout do họ không chăm sóc bản thân đúng cách. Để không suy nghĩ quá nhiều, dẫn đến việc đánh giá người khác hay thành quả của người khác một cách cường điệu hoá, một martyr nên luyện tập để có được sự hài lòng và bình yên trong tâm hồn.
Nếu là một martyr, bạn có thể học yoga, thiền hoặc thậm chí thái cực quyền để tập trung vào bản thân hơn là hy sinh bản thân vì lợi ích của người khác.
Bạn cũng có thể tìm đến nhà trị liệu hoặc bác sĩ tâm lý để hiểu rõ hơn mình cần làm gì và giảm thiểu được tình trạng martyr complex.
Lời kết
Trên đây là chia sẻ về martyr complex là gì mà Masterskills muốn chia sẻ tới bạn. Để tìm hiểu thêm về những định nghĩa mới lạ, đừng quên cập nhật các bài viết mới nhất từ Masterskills Việt Nam nhé!
