EN |
VN
Hình minh họa
Kiểm soát thị trường (Market Control)
Định nghĩa
Kiểm soát thị trường trong tiếng Anh là Market Control. Kiểm soát thị trường là loại kiểm soát khách quan nhất để kiểm soát đầu ra, bằng cách xây dựng một hệ thống giá cả để đo lường và đánh giá hiệu quả hoạt động.
Kiểm soát thị trường chỉ thực sự có hiệu lực khi doanh nghiệp có khả năng thiết lập những thước đo tài chính khách quan để đánh giá hoạt động. Nhìn chung, doanh nghiệp có ba hình thức kiểm soát thị trường: giá cổ phiếu, tỉ lệ hoàn vốn đầu tư…
Các biện pháp kiểm soát thị trường
*Giá cổ phiếu
– Giá cổ phiếu là một thước đo hữu hiệu để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp bởi vì giá cổ phiếu được xác định thông qua cạnh tranh giữa người mua và người bán trên thị trường. Sự biến động của giá cổ phiếu cung cấp cho ban lãnh đạo những thông tin phản hồi về hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
– Giá cổ phiếu được sử dụng như một phương tiện kiểm soát mạnh và các nhà lãnh đạo thường rất nhạy cảm với sự sụt giá cổ phiếu, và lợi ích của họ gắn liền với giá cổ phiếu, chính vì vậy giá cổ phiếu cũng cho phép kiểm soát các hoạt động quản lí.
– Sau cùng, vì giá cổ phiếu thể hiện thu nhập tương lai trong dài hạn trên thị trường chứng khoán, nó cũng có thể được sử dụng như là một dấu hiệu về tiềm năng dài hạn của doanh nghiệp.
*Tỉ lệ hoàn vốn đầu tư (Return on Investment – ROI)
– Tỉ lệ hoàn vốn đầu tư (ROI) đo lường khả năng tạo ra lợi nhuận trên một đồng vốn đầu tư vào doanh nghiệp, không phân biệt nguồn hình thành khoản vốn đầu tư đó, cho biết một đồng vốn đầu tư vào doanh nghiệp tạo ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận.
– Tỉ lệ hoàn vốn đầu tư được xác định bằng cách chia lãi ròng cho tổng vốn đầu tư, là một hình thức khác để kiểm soát thị trường.
– Ở cấp doanh nghiệp, hiệu quả hoạt động được đánh giá thông qua so sánh với các doanh nghiệp khác, và cũng chính trong ý nghĩa này mà ROI có tác dụng như một công cụ kiểm soát thị trường.
– Tuy nhiên, biện pháp này cũng có thể được sử dụng trong nội bộ doanh nghiệp, ở cấp bộ phận để đánh giá hiệu quả của mỗi bộ phận so với các bộ phận khác trong doanh nghiệp hoặc so với các bộ phận khác cùng cấp ở doanh nghiệp khác.
– ROI là một hình thức kiểm soát thị trường hiệu quả ở cấp bộ phận khi nhà lãnh đạo muốn hướng tới hiệu quả chung của doanh nghiệp.
Những khó khăn đối với kiểm soát thị trường
– Việc sử dụng các biện pháp kiểm soát thị trường như ROI cho phép các nhà lãnh đạo chiến lược có thể đánh giá thành quả của doanh nghiệp cũng như của các bộ phận. Tuy nhiên, các biện pháp kiểm soát thị trường này chỉ thực hiện có hiệu quả với điều kiện là có tồn tại các hệ thống so sánh.
– Khi được so sánh với doanh nghiệp khác thì các chỉ tiêu ROI và giá cổ phiếu là những chỉ tiêu rất có ý nghĩa, thế nhưng liệu điều này có phù hợp với cấp bộ phận hay không, điều đó còn phụ thuộc vào khả năng và quyết tâm của nhà lãnh đạo.
(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Quản trị chiến lược, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân; Giáo trình Phân tích tài chính doanh nghiệp, NXB Kinh tế TP HCM)
