EN |
VN
Bạn đã từng nghe tới định nghĩa thời đại VUCA là gì chưa? Ngày nay, các bạn trẻ của thế kỷ 21 đang chứng kiến và đích thân trải nghiệm hàng loạt những thay đổi mang tính toàn cầu. VUCA cũng nằm trong những đề tài được bàn luận sôi nổi nhất gần đây và bạn sẽ muốn tìm hiểu về nó ngay để có thể định hướng tương lai của mình tốt hơn.
VUCA là gì?
VUCA là viết tắt của bốn đặc tính trong thế giới hiện đại: Volatility (Biến động) – Uncertainty (Không chắc chắn) – Complexity (Phức tạp) – Ambiguity (Mơ hồ). Thuật ngữ VUCA được sử dụng để chỉ một thế giới khó nắm bắt và khó đối phó vì có quá nhiều thay đổi trong khoảng thời gian ngắn.
Định nghĩa này đã ra đời từ vài thập kỷ trước, chi tiết là vào năm 1987 trong học thuyết về kỹ năng lãnh đạo của Warren Bennis và Burt Nanus. Ngoài ra, khái niệm VUCA được Đại học Chiến tranh Quân đội Hoa Kỳ sử dụng để mô tả một thế giới đa cực và mới sau diễn biến của Chiến tranh lạnh.
Bóc nghĩa thuật ngữ VUCA
Cùng Masterskills xem ý nghĩa đằng sau từng chữ cái của VUCA là gì nhé:
- Volatility – Biến động: Thế giới đang thay đổi cực nhanh và thiếu ổn định. Đã và đang có nhiều sự kiện xảy ra, làm đảo lộn cuộc sống của mỗi con người và nhiều đế chế kinh doanh (ví dụ như đại dịch Covid-19 bùng nổ vào đầu năm ).
- Uncertainty – Không chắc chắn: Tương lai tính từ thời điểm bạn đọc bài viết này vẫn luôn trong tình trạng mông lung. Sẽ có những bước ngoặt không ai có thể ngờ tới. Lịch sử và những sự kiện trong quá khứ không còn đủ khả năng giúp chúng ta dự đoán trước viễn cảnh của tương lai.
- Complexity – Phức tạp: Thế giới hiện đại đang trở nên rắc rối hơn bao giờ hết. Một vấn đề xảy ra có thể dẫn đến nhiều hệ luỵ và liên quan tới nhiều cá nhân, tập thể khác.
- Ambiguity – Mơ hồ: Thế giới kinh doanh hay cuộc sống thường ngày cũng đang trở nên vô định và khó hiểu. Mọi trường hợp có thể làm dấy lên những cách hiểu và cách nhìn khác nhau.
VUCA: Đại diện cho một tương lai khó đoán
VUCA có thể là cụm từ mới bắt đầu được biết đến rộng rãi, nhưng tính chất của nó thực sự đã tồn tại từ lâu. Chúng ta hãy cùng điểm lại một số sự kiện làm thay đổi toàn xã hội trong thế kỷ qua:
- Chiến tranh thế giới I
- Chiến tranh thế giới II
- Chiến tranh Việt Nam
- Chiến tranh lạnh
- Phong trào dân quyền
- Phong trào nữ quyền
- Quyền LGBT, v.v.
Sự thật là, thế giới này cũng như quá trình tiến hoá của nhân loại, đã luôn có nhiều biến động từ trước đến nay. Nó luôn vô định, phức tạp và chưa bao giờ chỉ gắn liền nhất nhất với một kết quả.
Kỷ nguyên mới phát triển đồng nghĩa với sự ra đời của những định nghĩa mới, công nghệ mới. Một mặt, chúng ta có thể tự tin với loạt thành tựu con người đã đạt được với mục tiêu cải thiện chất lượng cuộc sống. Một mặt khác, sẽ ngày càng có nhiều vấn đề lớn thử thách trí thông minh, sự linh hoạt và tính kiên nhẫn của con người.
Một lần nữa lấy ví dụ về đại dịch bùng nổ năm . Đó là sự kiện đã thay đổi cục diện của gần như mọi quốc gia và mọi nền văn minh.
Phải mất vài năm, cuộc sống thường ngày mới tạm bình ổn trở lại, song vấn đề kinh tế vẫn còn đó. Cán cân vẫn chưa thể cân bằng với minh chứng là tình trạng layoff, hiring freeze xảy ra thường xuyên và kéo dài chưa hồi kết.
Làm gì trong kỷ nguyên VUCA?
Có thể nói, VUCA là thử thách mà mọi người, từ các bạn trẻ sắp ra trường cho đến các nhà lãnh đạo tại chức, đều phải đối mặt. Sống trong thời đại VUCA, chúng ta phải làm gì để định hướng tương lai tốt hơn và trở nên cứng cáp hơn dù bị cuốn vào tâm bão của sự bất bình ổn?
Đối mặt với biến động = Xác định mục tiêu
Biến động và hỗn loạn trong thế giới hiện đại cũng giống như màn sương dày che mất tầm mắt chúng ta. Do đó, bạn cần có khả năng nhìn thấu và hiểu chính mình trước khi đi đến bước đặt ra mục tiêu.
Nếu còn là sinh viên bạn nên cố gắng xác định được mục tiêu học tập lâu dài (như thi trường nào, học ngành gì) để từ đó tìm ra phương pháp học phù hợp.
Nếu đang đi làm, bạn cần đặt ra mục tiêu 3 năm hoặc 5 năm để xác định được hướng đi cho lộ trình trau dồi kỹ năng và thăng tiến của mình.
Đồng thời, hãy biết cách gạt đi sự xao nhãng và những tác động khác ngăn bạn khỏi việc hoàn thành nhiệm vụ, sứ mệnh của mình trên quá trình đi tìm giá trị bản thân bạn.
Chắc chắn hơn = Sự can đảm, cầu tiến
Những câu hỏi “nếu như” và những diễn biến có thể xảy ra trong tưởng tượng thường làm bạn sợ hãi và rụt rè, không dám bước khỏi comfort zone của mình. Sự thiếu chắc chắn của tương lai cũng là lý do làm chúng ta overthinking quá nhiều.
Nhưng hơn bao giờ hết, cách để vượt lên khỏi sự không chắc chắn trong kỷ nguyên VUCA là gì? Bạn cần có sự dũng cảm và tinh thần luôn nâng cao hiểu biết để đối diện với những rủi ro và thử thách khó nhằn.
Những quyết định táo bạo và nhất thời không phải lúc nào cũng bồng bột. Có thất bại thì chúng ta cũng mới có thể rút ra kinh nghiệm, rồi đứng lên và thử lại lần nữa.
Nếu bạn chưa đỗ vào ngôi trường mình thích, hãy ôn tập và thi lại. Nếu phỏng vấn mãi vẫn chưa có việc, hãy xem lại cách bạn trả lời phỏng vấn hoặc hồ sơ của bạn, cải thiện chúng rồi thử xin việc vào những chỗ khác.
Nếu sợ diễn đạt ở nơi đông người, hãy thử làm tình nguyện để tiếp xúc với nhiều người hơn và học cách giao tiếp, làm việc nhóm. Hoặc hãy học thử một khoá dạy public speaking để tự tin hơn, v.v.
Đơn giản hóa phức tạp = Cái nhìn đa chiều
Xã hội trở nên hỗn tạp cũng là khi nhiều nguồn tin không chính thống và gây nhiễu dư luận trở nên bành trướng. Chúng ta có xu hướng dễ bị “dắt mũi” bởi đa luồng thông tin, dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực đến người khác và chính chúng ta.
Vậy nên, trong quá trình tiếp cận thông tin, chúng ta cần nhấn nút tạm dừng trước khi đưa ra bình luận hoặc đưa ra quyết định cuối cùng. Cách tốt nhất là lắng nghe, chọn lọc thông tin từ cái nhìn khách quan và đa chiều, đảm bảo tính xác thực của vấn đề hiện tại.
Không sợ mơ hồ = Khả năng thích ứng
Cuối cùng, chung quy thì thời đại VUCA chính là đại diện của thế giới thay đổi nhanh chóng mặt. Đó là lý do khả năng thích ứng linh hoạt là đáp án mỗi khi bạn loay hoay với một tương lai vô định.
Học tập từ những sự kiện thời đại đã xảy ra gần đây, bạn cần chuẩn bị cho mình tinh thần ứng phó mỗi khi có thay đổi không thể ngờ trước.
Dù là thay đổi trong công việc, thay đổi môi trường sống, một số mối quan hệ đổ vỡ làm nhân sinh quan bạn đảo lộn; thì sự bình tĩnh và khả năng chuyển mình để thích ứng với chúng sẽ luôn giúp bạn mạnh mẽ hơn.
Tạm kết
Trên đây là bài viết về VUCA là gì và những chia sẻ của Masterskills tới tất cả những ai đang chật vật, mệt mỏi trong thế giới hiện đại. Thay vì chờ đợi cái kết của kỷ nguyên VUCA, chúng ta nên có tinh thần lạc quan và chuẩn bị những mục tiêu, kế hoạch hợp lý để đảm bảo công việc và cuộc sống được cân bằng và ổn định.
