Kiểm soát quá trình bằng thống kê (Statistical process control – SPC) là gì?

Kiểm soát quá trình bằng thống kê (Statistical process control – SPC)

Khái niệm

Kiểm soát quá trình bằng thống kê trong tiếng Anh là Statistical process control, viết tắt là SPC. 

Kiểm soát quá trình bằng thống kê là việc áp dụng phương pháp thống kê để thu thập, trình bày, phân tích các dữ liệu một cách đúng đắn, chính xác và kịp thời nhằm theo dõi, kiểm soát, cải tiến quá trình hoạt động của một đơn vị, một tổ chức bằng cách giảm tính biến động của nó.

Cũng có thể hiểu về khái niệm này như sau:

Kiểm soát quá trình bằng thống kê là việc sử dụng các kĩ thuật thông kê trong thu thập, phân loại, xử lí và phản ánh các dữ liệu chất lượng thu được từ kết quả của một quá trình hoạt động dưới những hình thức nhất định giúp nhận biết được những thực trạng và sự biến động của quá trình đó.

Mục đích

Mục đích cụ thể của kiểm soát quá trình bằng thống kê là:

– Phát hiện sự bất ổn định của quá trình, sự xuất hiện của nguyên nhân gán được.

– Xác định các nguyên nhân làm quá trình ngoài kiểm soát, khắc phục tránh gây thiệt hại về kinh tế.

– Nâng cao, cải thiện tính ổn định của quá trình, hay nói cách khác là cải tiến chất lượng sản phẩm.

Nguyên nhân của sự biến động

– Sự biến động này do nhiều nguyên nhân khác nhau:

+ Loại thứ nhất: Do biến đổi ngẫu nhiên vốn có của quá trình, chúng phụ thuộc máy móc, thiết bị, công nghệ và cách đo. Biến đổi do những nguyên nhân này là điều tự nhiên, bình thường, không cần phải điều chỉnh, sửa sai.

+ Loại thứ hai: Do những nguyên nhân không ngẫu nhiên, những nguyên nhân đặc biệt bất thường mà nhà quản trị có thể nhận dạng và cần phải ngăn ngừa những sai sót tiếp tục phát sinh. Nguyên nhân loại này có thể do thiết bị điều chỉnh không phù hợp, nguyên vật liệu có sai sót, máy móc bị hư, công nhân thao tác không đúng…

Tác dụng của phương pháp kiểm soát quá trình bằng thống kê

Việc áp dụng phương pháp kiểm soát quá trình bằng thống kê giúp chúng ta giải quyết được nhiều vấn đề như:

– Tập hợp số liệu dễ dàng

– Xác định được vấn đề

– Phỏng đoán và nhận biết các nguyên nhân

– Loại bỏ nguyên nhân

– Ngăn ngừa các sai lỗi

– Xác định hiệu quả của cải tiến

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Quản trị kinh doanh, NXB Tài chính)