EN |
VN
(Ảnh minh họa: Dissolve)
Người theo tâm lí học hành vi
Khái niệm
Người theo tâm lí học hành vi trong tiếng Anh là Behaviorist.
Người theo tâm lí học hành vi là người tuân theo các lí thuyết về kinh tế và tài chính hành vi, cho rằng các nhà đầu tư và những người tham gia thị trường khác không hành xử dựa theo lí trí và cũng không vì lợi ích tốt nhất của riêng họ.
Quyết định đầu tư, giống như tất cả các hoạt động của con người, chịu sự pha trộn phức tạp của cảm xúc, môi trường và và sự thiên lệch.
Việc không tuân theo lí trí thuần túy dẫn đến thị trường thiếu hiệu quả và cơ hội lợi nhuận cho các nhà đầu tư hiểu biết.
Kinh tế học hành vi đối lập với thuyết lựa chọn duy lí truyền thống và giả thuyết thị trường hiệu quả, cả hai đều giả định hành vi nhà đầu tư hợp lí hoàn toàn dựa trên các thông tin có sẵn.
Đặc điểm cuả Người theo tâm lí học hành vi
Lí luận của người theo tâm lí học hành vi kết hợp các yếu tố của tâm lí học để giải thích sự không hoàn hảo của thị trường mà giả thuyết thị trường hiệu quả không giải quyết được.
Người theo tâm lí học hành vi nhận thấy sự thiếu hiệu quả, chẳng hạn như sự biến động, biến động giá cả thất thường và việc các nhà giao dịch siêu sao đánh bại thị trường, là bằng chứng cho thấy giả định của giả thuyết thị trường hiệu không giải thích được hành vi của nhà đầu tư trong thế giới thực.
Lí thuyết hành vi với quan niệm rằng các nhà đầu tư là con người và do đó không hoàn hảo và cũng không giống nhau.
Nhà đầu tư là những người khác biệt trong khả năng nhận thức và kiến thức. Sự không nhất quán về hành vi từ cá nhân này sang cá nhân khác có thể được giải thích một phần bằng sinh lí của bộ não con người.
Các nhà phê bình về kinh tế học hành vi và tài chính hành vi chỉ ra rằng, phần lớn, thuyết lựa chọn duy lí và các mô hình xuất phát từ nó, đã giải thích rất tốt và dự đoán hành vi của các nhà đầu tư và những người tham gia khác trong nền kinh tế.
Hầu hết các hành vi kinh tế dường như là dựa theo lí trí.
Những người khác lại cho rằng những thành kiến nhận thức mà các nhà hành vi nêu ra để giải thích hành vi là phi lí, thì lại có lí trí theo nghĩa rộng hơn.
Sự thiên lệch là nền móng của chủ nghĩa hành vi
Sự thiên lệch thường được các nhà hành vi trích dẫn để giải thích các lỗi lặp lại trong phán đoán của con người. Những khiếm khuyết thường gặp trong quá trình ra quyết định của nhà đầu tư bao gồm:
– Sự thiên lệch nhận thức muộn (Hindsight bias) tin rằng các sự kiện trong quá khứ có thể dự đoán được và điều này sẽ cung cấp thông tin cho việc ra quyết định trong tương lai.
– Ảo tưởng của những con bạc (Gambler’s fallacy) đề cập đến xác suất kết quả của việc tung đồng xu bằng cách nào đó phụ thuộc vào các lần tung trước đó.
– Thiên kiến xác nhận (Confirmation bias) mô tả cách mọi người ủng hộ một cách tự nhiên những thông tin xác nhận niềm tin trước đó của họ.
– Tự tin thái quá là niềm tin rằng chúng ta thông minh hơn bản chất của chúng ta thực sự.
Đây là ví dụ của một danh sách dài các thiên kiến hành vi có thể giúp giải thích sự thiếu hiệu quả trong thị trường.
Để phản ứng lại với sự không hoàn hảo này, lí thuyết danh mục đầu tư hành vi khuyến nghị các lớp đầu tư phải phù hợp với các mục tiêu khác biệt và được xác định rõ ràng, trái ngược với lí thuyết thị trường hiệu quả.
(Theo Investopedia)
