Qui hoạch có sự tham gia của cộng đồng (Advocacy Planning) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: shoosmiths)

Qui hoạch có sự tham gia của cộng đồng (Advocacy Planning)

Qui hoạch có sự tham gia của cộng đồng – danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Advocacy Planning.

Phương pháp qui hoạch truyền thống, trong đó tiêu biểu là các qui hoạch tổng thể, hiện nay thường bị phê phán là mang tính cứng nhắc, áp đặt, không dân chủ và thiếu sự tham gia của cộng đồng. 

Nó dựa trên một giả định về một vấn đề của một nhóm các chuyên gia qui hoạch, thu thập và phân tích các dữ liệu có liên quan đến vấn đề này, đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ, xác định các phương án và giải pháp khác nhau để giải quyết vấn đề đó, dự toán các chi phí, lợi ích, xác định các khó khăn, thuận lợi của mỗi phương án và chọn ra phương án tốt nhất.

Từ quan điểm thực tiễn, có thể nói Qui hoạch có sự tham gia của cộng đồng là bản qui hoạch tốt nhất, thể hiện được sự mong muốn của người dân – một bản qui hoạch đáp ứng được những nhu cầu mà người dân cho là cần thiết đối với họ. Cách tốt nhất để có được bản qui hoạch như vậy là đảm bảo sự tham gia của người dân vào quá trình xây dựng và thực hiện qui hoạch. (Theo Lí thuyết qui hoạch đô thị, Trường ĐH Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh)

Nội dung phương pháp qui hoạch có sự tham gia của cộng đồng

Tại sao qui hoạch phải có sự tham gia của cộng đồng?

Nếu chỉ có những nhà qui hoạch chuyên nghiệp tiến hành các khảo sát nghiên cứu và sử dụng kết quả nghiên cứu này để lập qui hoạch thì chưa đủ. Trong nhiều trường hợp, để đảm bảo những gì mà người dân mong muốn được tích hợp vào trong qui hoạch, chỉ có một cách duy nhất là đảm bảo cho họ được tham gia trực tiếp vào quá trình qui hoạch.

Ở hầu hết các nước phát triển, Chính phủ thường không đủ khả năng cung cấp nhà ở và các dịch vụ đô thị cơ bản cho người nghèo vì thiếu các nguồn lực. Vì vậy, một điều bình thường là những người dân sống trong một cộng đồng đóng góp các nguồn lực của họ cùng với Chính phủ hoặc cố gắng tự tổ chức việc cung cấp các dịch vụ cho mình.

Ở đây, sự tham gia của cộng đồng là một quá trình mà Chính phủ (chính quyền địa phương) và các cộng đồng dân cư cùng nhận một số trách nhiệm cụ thể và tiến hành các hoạt động để cung cấp các dịch vụ cho toàn cộng đồng.

Vai trò của nhà qui hoạch

Vai trò của nhà qui hoạch trong quá trình qui hoạch có sự tham gia của cộng đồng là gì? Họ phải nghiên cứu các ý tưởng của cộng đồng, họ phải sẵn sàng đóng vai trò người hỗ trợ, người tuyên truyền và người cùng thực hiện các hoạt động của cộng đồng. 

Nhà qui hoạch phải coi cộng đồng và người lãnh đạo của nó không chỉ là khách hàng mà phải là một đối tác hoàn chỉnh trong quá trình qui hoạch. 

Đây là một yêu cầu hết sức mới mẻ so với các quan niệm về vai trò của nhà qui hoạch trong các cách làm qui hoạch trước đây, song nó lại là một định hướng cực kì quan trọng để đạt được mục tiêu của qui hoạch và đảm bảo lợi ích tối đa của cộng đồng.

(Theo Lí thuyết qui hoạch đô thị, Trường ĐH Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh)