Giá bẩn (Dirty Price) là gì? Cách tính giá bẩn của trái phiếu

Giá bẩn (Dirty Price)

Giá bẩn – danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Dirty Price.

Giá bẩn là giá được niêm yết của trái phiếu, giá này gồm mệnh giá chuẩn kèm theo các khoản lãi tích lũy phát sinh từ lãi của trái phiếu coupon. Những khoản lãi tích lũy tăng theo từng ngày được phản ánh vào giá niêm yết của trái phiếu giữa các kì thanh toán. Nói một cách ngắn gọn, giá bẩn là giá đã bao gồm các khoản lãi tích lũy trong khi giá sạch thì không. (Theo Investopedia)

Lãi tích lũy được sinh ra từ trái phiếu coupon ở thời điểm giữa những kì thanh toán. Lãi tích lũy sẽ tăng theo mỗi ngày, và sẽ trở về con số 0 khi kết thúc kì thanh toán. Con số này lại tiếp tục tăng theo từng ngày khi trái phiếu bước sang kì thanh toán mới.

Vào ngày thanh toán trái phiếu định kì, chỉ số giá sạch và giá bẩn sẽ tương đương nhau. Kê từ thời điểm trái phiếu không có lãi tích lũy cho đến khi ngày đầu tiên của kì thanh toán mới bắt đầu, lãi tích lũy bắt đầu tăng, khiến cho mức độ chênh lệch giữa giá sạch và giá bẩn ngày biến động.

Giá bẩn đôi khi còn được gọi là giá cộng dồn. Ở thị trường trái phiếu Hoa Kỳ, giá sạch thường được niêm yết nhiều hơn trong khi ở thị trường trái phiếu châu Âu, giá bẩn lại xuất hiện thường xuyên hơn.

Giá bẩn cho phép nhà phát hành trái phiếu tính toán được giá chuẩn của trái phiếu từ khi kết thúc kì thanh toán trước cho đến khi trái phiếu bắt đầu phát sinh lãi tích lũy. Do đó, ngày phát hành trái phiếu sẽ phản ánh giá trái phiếu có kèm theo bất cứ khoản lãi tích lũy nào hay không, đây là điều mà chúng ta có thể tính toán hàng ngày. 

Do đó, giá thực sự mà người mua phải trả cho trái phiếu sẽ cao hơn so với giá được niêm yết trên các cổng thông tin tài chính, bởi nó kèm theo các khoản thanh toán lãi tích lũy và phí môi giới.

Cách tính giá bẩn

Giả sử Apple phát hành trái phiếu với mệnh giá $1000 trong khi $960 là giá được công bố. Lãi suất của trái phiếu là 4% mỗi năm, và được thanh toán định kì nửa năm một lần. Nhà đầu tư mua trái phiếu của Apple sẽ được nhận 20$ mỗi 6 tháng để giữ trái phiếu. 

Con số $960 là giá công bố, hay còn được gọi là giá sạch. Tuy nhiên, nhà đầu tư tìm mua trái phiếu này sẽ được nhận mức giá niêm yết từ nhà môi giới bao gồm $960 và thêm những khoản lãi tích lũy. Nhà môi giới sẽ tính toán khoản lãi phát sinh mỗi ngày được tích lũy và cộng thêm vào giá được công bố (tức giá sạch của trái phiếu).

Trong trường hợp nhà đầu tư không mua trái phiếu thông qua nhà môi giới, thì giá phải trả sẽ phụ thuộc vào ngày mà nhà đầu tư tiến hành mua trái phiếu, và mỗi ngày con số này sẽ biến động khác nhau.

Do đó, nếu nhà đầu tư mua trái phiếu trước ngày thanh toán khoản lãi tích lũy $20 định kì thì số tiền để mua trái phiếu lúc này sẽ kèm theo lãi tích lũy là 19$, tức tổng số tiền nhà đầu tư phải bỏ ra sẽ là $960 + $19 = $979.

Con số $979 này chính là giá bẩn của trái phiếu. (Theo Investopedia)