Quyền liên quan (Related Rights) là gì? Đặc điểm của quyền liên quan

Hình minh họa (Nguồn: unplash.com)

Quyền liên quan

Khái niệm

Quyền liên quan trong tiếng anh là Related Rights.

Theo Khoản 3 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ, quyền liên quan đến quyền tác giả (sau đây gọi là quyền liên quan) là quyền của tổ chức, cá nhân đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa.

Đặc điểm của quyền liên quan

Các quyền của ba chủ thể: người biểu diễn, nhà sản xuất bản ghi âm ghi hình, tổ chức phát sóng được gọi là quyền liên quan vì chúng bổ sung và tồn tại song song với quyền tác giả, giúp tác giả thể hiện nội dung tác phẩm. Nói cách khác, đó là quyền của những người trung gian, làm cầu nối giữa tác giả và công chúng.

Để một tác phẩm đến được với công chúng và được công chúng đánh giá cao, đôi khi cần phải có sự giúp sức của một số người có khả năng thể hiện tác phẩm và các nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình, tổ chức phát sóng. Các chủ thể đó cũng được bảo hộ dưới dạng quyền liên quan.

Tham khảo: An ninh mạng (Cybersecurity) là gì? Đặc điểm, phân loại và mục tiêu chung

Quyền liên quan là tổng hợp các qui phạm qui định và bảo vệ quyền nhân thân, quyền tài sản của người biểu diễn, nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình, tổ chức phát thanh, truyền hình đối với các chương trình được thực hiện dựa trên tác phẩm gốc của chủ sở hữu quyền tác giả.

Thí dụ, một chương trình ca nhạc của một ca sỹ, một buổi phát sóng của đài truyền hình là những đối tượng bảo hộ của quyền liên quan.

Quyền liên quan có hai đặc điểm sau đây:

– Thứ nhất là quyền liên quan được hình thành dựa trên việc sử dụng một tác phẩm gốc. Thí dụ ca sỹ trình bày một bài hát của nhạc sỹ sáng tác. Vì thế chủ thể quyền liên quan có nghĩa vụ phải tôn trọng các quyền nhân thân và quyền tài sản của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả gốc.

Việc công nhận và bảo hộ quyền liên quan không được làm ảnh hưởng đến quyền tác giả đối với tác phẩm. Thí dụ, trình diễn một tác phẩm chưa được công bố, phổ biến phải có sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả và trả thù lao cho tác giả.

Tham khảo: Hợp đồng li-xăng (Trademark license agreement) là gì? Đặc điểm của hợp đồng li-xăng

– Thứ hai là cuộc biểu diễn, ghi âm ghi hình, phát thanh truyền hình cũng phải có tính nguyên gốc, nghĩa là do chính công sức của người biểu diễn đầu tư, sáng tạo ra.

Thí dụ chương trình ca nhạc “Làn sóng xanh” là do công sức của Đài Tiếng nói Nhân dân TP Hồ Chí Minh và Trung tâm Băng nhạc Bến Thành Audio dàn dựng. Việc sao chép băng đĩa chương trình này mà không có sự đồng ý của hai chủ thể quyền liên quan trên là xâm phạm quyền liên quan.

(Tài liệu tham khảo: Quyền sở hữu trí tuệ – NXB Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh)