Số nhân ngoại thương (Foreign trade multiplier) là gì?

Số nhân ngoại thương (Foreign trade multiplier)

Định nghĩa

Số nhân ngoại thương hay nhân tử ngoại thương trong tiếng Anh là Foreign trade multiplier.

Số nhân ngoại thương là tỉ lệ giữa mức tăng sản lượng phát sinh từ sự gia tăng xuất khẩu và mức tăng xuất khẩu. Số nhân ngoại thương là số nhân bình thường trong mô hình xác định sản lượng cân bằng của nền kinh tế mở.

Công thức xác định số nhân ngoại thương

α = 1/[1-c(1-t)+m]

Trong đó:

α là nhân tử,

c là xu hướng tiêu dùng cận biên,

t là thuế suất

m là xu hướng nhập khẩu cận biên, vì từ công thức tính sản lượng cân bằng

Y* = α(C + I + G + X) chúng ta có thể suy ra ΔY = αΔX hay ΔY/ΔX = α

Ý nghĩa của số nhân ngoại thương

– Số nhân ngoại thương cho chúng ta biết sản lượng và thu nhập trong nước (ΔY) tăng bao nhiêu khi xuất khẩu tăng một lượng bằng ΔX.

Chẳng hạn, nếu α = 3 và xuất khẩu tăng 100 tỉ đồng, sản lượng và thu nhập trong nước sẽ tăng thêm 300 tỉ đồng.

– Số nhân ngoại thương đóng vai trò quan trọng trong cơ chế cân bằng của cán cân thanh toán.

– Khi xuất khẩu, cán cân thương mại được cải thiện, nhưng đồng thời cũng có cơ chế tạo ra xu hướng làm đảo ngược sự cải thiện này: khi thu nhập tăng, nhập khẩu (M) cũng tăng, vì M = mY. Ngược lại, khi nhập khẩu tăng, thu nhập sẽ giảm và điều này đến lượt nó lại làm cho nhập khẩu giảm. Như vậy, trong số nhân ngoại thương tồn tại một cơ chế tự điều chỉnh để duy trì cân bằng cán cân thanh toán từ cả hai phía.

– Số nhân ngoại thương còn đóng vai trò quan trọng trong việc lí giải cơ chế tác động quốc tế của sự bùng nổ kinh tế và suy thoái. Chẳng hạn, khi xuất hiện tình trạng suy thoái ở nước nhập khẩu lượng lớn hàng hóa của nước ta, xuất khẩu của chúng ta sẽ giảm đáng kể.

Do xuất khẩu giảm, sản lượng và thu nhập của nước ta giảm nhiều hơn mức giảm xuất khẩu và có thể lâm vào tình trạng suy thoái. Tình hình này có thể ảnh hưởng tiêu cực tới nước thứ ba, nếu nước này xuất khẩu lượng lớn hàng hóa sang nước ta, vì nhập khẩu của chúng ta giảm do ảnh hưởng của sự suy giảm thu nhập.

Quá trình tác động có thể tiếp diễn cho đến khi các khoản rút ra trên qui mô thế giới đúng bằng mức giảm sút của nhân tố tạo thu nhập ở nước đầu tiên rơi vào tình trạng suy thoái.

(Tài liệu tham khảo: Từ điển Kinh tế học, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân)