Thời hạn của trái phiếu (Term bonds) là gì? Phân loại và lịch trình thanh toán

Thời hạn của trái phiếu (Term bonds)

Khái niệm

Thời hạn của trái phiếu trong tiếng Anh là Term bonds.

Thời hạn của trái phiếu (Term bonds) là số năm trái phiếu lưu hành trên thị trường, hay số năm còn lại cho đến trước thời điểm thanh toán phần vốn gốc và lãi kì cuối.

Phân loại và lịch trình thanh toán

Thời hạn được chia thành 3 loại: Trái phiếu ngắn hạn (short-term) (từ 1 đến 5 năm); Trái phiếu trung hạn (intermediate-term) (từ 5 đến 10 năm); Trái phiếu dài hạn (long-term) (trên 10 năm trở lên).

Tại Mỹ, Châu Âu hay một số quốc gia khác, phổ biến nhất vẫn là loại trái phiếu được thanh toán phần vốn gốc (tương ứng mệnh giá) một lần khi đáo hạn, trường hợp này gọi là trái phiếu có một kì hạn (a bullet maturity). Một số công cụ nợ khác thanh toán phần vốn gốc chia đều theo lịch trình hàng tháng (như các công cụ chứng khoán hóa), gọi là chứng khoán trả dần (amortizing securities).

Đặc điểm trả dần vốn gốc cũng có ở trái phiếu nếu tại thời điểm phát hành trái phiếu có điều khoản về quĩ chìm (a sinking fund provision). Ví dụ như một số đợt phát hành trái phiếu không đảm bảo (debentures) có kèm theo điều khoản cho phép người phát hành mua lại một số lượng xác định trái phiếu mỗi năm. 

Mục đích của điều khoản quĩ chìm là nhằm giảm rủi ro tín dụng (credit risk) của trái phiếu, vì nhà phát hành phải thanh toán một khoản vốn lớn (tổng mệnh giá trái phiếu đã phát hành) tại thời điểm đáo hạn.

Trái phiếu đáo hạn chuỗi (serial bonds) là loại trái phiếu có vốn gốc được chia thành nhiều kì hoàn trả. Khi một trái phiếu được thiết kế đáo hạn chuỗi, tỉ lệ hoàn trả sẽ đáo hạn theo từng khoản cho đến khi toàn bộ nợ gốc được thanh toán. 

Ví dụ, trái phiếu phát hành 14/07/1994, đáo hạn năm 2015, tổng giá trị phát hành: 2.875.000 USD, lãi suất cuống phiếu 8,75%, có lịch trình hoàn trả phần vốn gốc như sau: bắt đầu từ 2004 đến 2015.

Ví dụ, bảng lịch hoàn trả vốn gốc của trái phiếu

Ý nghĩa

Thời hạn của trái phiếu rất quan trọng, nó cho nhà đầu tư thấy được khoảng thời gian họ kì vọng để nhận được tiền lãi trên trái phiếu và bao lâu nữa họ sẽ nhận được phần vốn gốc nếu nắm giữ cho đến khi đáo hạn. 

Ngoài ra, thời hạn của trái phiếu cũng quyết định lãi suất (yield) của trái phiếu, thường trái phiếu có thời hạn càng dài nhà đầu tư yêu cầu lãi suất phải càng cao hơn so với những trái phiếu có thời hạn ngắn, mối quan hệ giữa lãi suất và thời hạn được biểu diễn bằng đường cong lãi suất (yield curve).

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Thị trường tài chính và các định chế tài chính, NXB Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh)