Tài sản cố định vô hình (Intangible fixed assets) là gì?

Tài sản cố định vô hình (Intangible fixed assets)

Định nghĩa

Tài sản cố định vô hình trong tiếng Anh là Intangible fixed assets. Tài sản cố định vô hình (TSCĐ vô hình) là tài sản không có hình thái vật chất nhưng xác định được giá trị và do doanh nghiệp nắm giữ, sử dụng trong sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ hoặc cho các đối tượng khác thuê phù hợp với tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ vô hình.

Ví dụ

Các doanh nghiệp thường đầu tư để có các nguồn lực vô hình, như: 

Quyền sử dụng đất có thời hạn, phần mềm máy vi tính, bằng sáng chế, bản quyền, giấy phép khai thác thuỷ sản, hạn ngạch xuất khẩu, hạn ngạch nhập khẩu, giấy phép nhượng quyền, quan hệ kinh doanh với khách hàng hoặc nhà cung cấp…

Để xác định nguồn lực vô hình trên có thỏa mãn định nghĩa TSCĐ vô hình cần phải xem xét ba yếu tố sau đây:

(1) Tính có thể xác định được

TSCĐ vô hình phải là tài sản có thể xác định được để có thể phân biệt một cách rõ ràng tài sản đó với lợi thế thương mại.

Một TSCĐ vô hình có thể xác định riêng biệt khi doanh nghiệp có thể đem TSCĐ vô hình đó cho thuê, bán, trao đổi hoặc thu được lợi ích kinh tế cụ thể từ tài sản đó trong tương lai.

Những tài sản chỉ tạo ra lợi ích kinh tế trong tương lai khi kết hợp với các tài sản khác nhưng vẫn được coi là tài sản có thể xác định riêng biệt nếu doanh nghiệp xác định được chắc chắn lợi ích kinh tế trong tương lai do tài sản đó đem lại.

(2) Khả năng kiểm soát nguồn lực 

Doanh nghiệp nắm quyền kiểm soát một tài sản nếu doanh nghiệp có quyền thu lợi ích kinh tế trong tương lai mà tài sản đó đem lại, đồng thời cũng có khả năng hạn chế sự tiếp cận của các đối tượng khác đối với lợi ích đó. 

Khả năng kiểm soát của doanh nghiệp đối với lợi ích kinh tế trong tương lai từ TSCĐ vô hình, thông thường có nguồn gốc từ quyền pháp lí.

(3) Tính chắc chắn của lợi ích kinh tế trong tương lai. 

Lợi ích kinh tế trong tương lai mà TSCĐ vô hình đem lại cho doanh nghiệp có thể bao gồm: tăng doanh thu, tiết kiệm chi phí, hoặc lợi ích khác xuất phát từ việc sử dụng TSCĐ vô hình.

Nhận xét

Nếu một nguồn lực vô hình không thoả mãn định nghĩa TSCĐ vô hình thì chi phí phát sinh để tạo ra nguồn lực vô hình đó phải ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kì hoặc chi phí trả trước. 

Riêng nguồn lực vô hình doanh nghiệp có được thông qua việc sáp nhập doanh nghiệp có tính chất mua lại được ghi nhận là lợi thế thương mại vào ngày phát sinh nghiệp vụ mua.

Điều kiện để một tài sản vô hình được ghi nhận là TSCĐ vô hình

Một tài sản vô hình được ghi nhận là TSCĐ vô hình phải thỏa mãn đồng thời: định nghĩa về TSCĐ vô hình và bốn tiêu chuẩn ghi nhận sau:

– Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai do tài sản đó mang lại

– Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách đáng tin cậy

– Thời gian sử dụng ước tính trên một năm

– Có đủ tiêu chuẩn giá trị theo qui định hiện hành.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Nguyên lí kế toán, NXB Tài chính; Chuẩn mực kế toán số 04)