Triết lí vị kỉ (Egoism) là gì? Vận dụng trong kinh doanh và quản lí

Hình minh hoạ (Nguồn: gagilefive)

Triết lí vị kỉ

Khái niệm

Triết lí vị kỉ trong tiếng Anh được gọi là Egoism.

Tư tưởng cơ bản của triết lí vị kỉ được thể hiện thông qua định nghĩa sau: những người theo triết lí vị kỉ luôn cho rằng một hành vi được coi là đúng đắn và có thể chấp nhận được về mặt đạo đức là khi nó có thể mang lại điều tốt hay lợi ích cho một ai đó cụ thể.

Trong hầu hết các trường hợp, ―cá nhân được ưu tiên hưởng lợi là bản thân, vì thế tư tưởng này có tên gọi là ―vị kỉ (vì/cho bản thân).

Có thể nhận ra sự hiện diện của triết lí vị kỉ thông qua những khẩu hiệu hành động như: ―Có lợi thì làm hay ―Miễn là có lợi.

Giá trị của triết lí khi vận dụng trong kinh doanh và quản lí

Chọn triết lí vị kỉ làm triết lí kinh doanh, doanh nghiệp không chỉ được hưởng những lợi thế nói trên mà còn phải gánh chịu những bất lợi về hình ảnh/ấn tượng gây ra do sự thiển cận, tầm thường và kém hiệu quả.

Tính thiển cận trong các quyết định ―vị kỉ thể hiện ở việc những người theo tư tưởng này thường chỉ chú trọng đến những ―cái tốt có thể đo, đếm được – thường là những lợi ích kinh tế, lợi ích vật chất – mà bỏ qua các giá trị tinh thần, phi – vật chất, phi – lượng hoá.

Tham khảo: Định giá doanh nghiệp (Business valuation) là gì? Các phương pháp định giá phổ biến

Tình trạng này càng trở nên trầm trọng khi xét ở phạm vi đối tượng rộng hơn thay vì một cá nhân.

Điều này làm cho các quyết định ―vị kỉ trở nên tầm thường trong cách nhìn của một xã hội đang phát triển.

Sự tầm thường của các hành vi vị kỉ cũng thể hiện ở việc chúng có thể gây ra mâu thuẫn, xung đột giữa các cá nhân, thành viên xã hội và không đóng góp tích cực vào việc phát triển mối quan hệ cộng đồng tốt đẹp để xây dựng một xã hội tiến bộ, mang đậm tính nhân văn.

Tính tầm thường của triết lí vị kỉ còn thể hiện ở chỗ tư tưởng này hướng hành vi, nỗ lực của con người vào việc đạt được những lợi ích vật chất tầm thường của cá nhân, và lấy đó để xây dựng hình ảnh ―mang đậm nét thực dụng.

Đạt được lợi ích bằng cách trà đạp lên lợi ích hoặc gây thiệt hại cho người khác tất sẽ phải đối đầu với những phản ứng tự vệ; tệ hại hơn nữa nếu những người khác cũng hành động theo triết lí vị kỉ.

Tham khảo: Nhà quản lí vi mô (Micromanager) là ai? Đặc trưng của Micromanager

Tình trạng sẽ trở nên bất lợi vô cùng, giống như ―ở một ngã tư vào giờ tan tầm không có tín hiệu giao thông kẹt cứng người, và ai cũng cố gắng len, lách để đi con đường vượt qua đám đông.

Nỗ lực của mỗi cá nhân là rất lớn nhưng kết quả đạt được là rất ít. Đó chính là lí do dẫn đến việc các quyết định vị kỉ trở nên kém hiệu quả (ngắn hạn và dài hạn) đến mức nào.

Doanh nghiệp thu được lợi nhuận ở một ―bàn tiệc xã hội bằng cách ―vơ vét , sẽ rất vất vả khi tìm kiếm những ―bàn tiệc khác để ―kiếm lời.

(Tài liệu tham khảo: Văn hoá Doanh nghiệp, PGS. TS. Nguyễn Mạnh Quân, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2012)