EN |
VN
Mô hình tăng trưởng kinh tế là gì?
Đó là cách thức tập hợp và sử dụng các nguồn tài nguyên để đảm bảo có sự phát triển kinh tế theo thời gian.
Các tài liệu về kinh tế kể từ buổi đầu đã rất quan tâm đến vấn đề tăng trưởng kinh tế. Tăng trưởng kinh tế cũng được hiểu là tạo ra các điều kiện để phát triển kinh tế. Các mô hình tăng trưởng kinh tế nổi tiếng hơn như mô hình tăng trưởng Lewis, Rostow, Harrod-Domar, Solow và Romer cũng đã được thảo luận.
“Mô hình tăng trưởng kinh tế là cách thức gia tăng sản xuất hàng hóa và dịch vụ trong một nền kinh tế”.
Các mô hình tăng trưởng kinh tế nổi tiếng
Mô hình tăng trưởng kinh tế Lewis
Arthur Lewis đưa ra mô hình phát triển của một nền kinh tế nhị nguyên, bao gồm các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp nông thôn và thành thị.
Ban đầu, phần lớn lao động đều làm việc với đất nông nghiệp, đây là một nguồn tài nguyên cố định. Lao động là một nguồn lực có thể thay đổi và ngày có càng nhiều người làm việc với đất nông nghiệp thì dẫn đến tình trạng thiếu việc làm.
Công nhân thành thị, tham gia vào lĩnh vực sản xuất, có xu hướng tạo ra giá trị đầu ra cao hơn so với những người làm nông nghiệp. Do đó, mức lương ở thành thị cao hơn, do đó có thể thu hút những người lao động nông nghiệp dư thừa di cư đến các thành phố và tham gia vào hoạt động sản xuất. Thu thập thành thị cao sẽ khuyến khích các doanh nghiệp mở rộng và do đó dẫn đến việc di cư từ nông thôn ra thành thị nhiều hơn.
Mô hình Lewis là một mô hình của sự thay đổi cơ cấu vì nó phác thảo sự phát triển từ nền kinh tế nông nghiệp sang nền kinh tế công nghiệp hóa.
Mô hình tăng trưởng kinh tế Rostow
Mô hình tăng trưởng kinh tế Rostow là một trong những mô hình chính về tăng trưởng kinh tế. Nó được xuất bản bởi nhà kinh tế học người Mỹ Walt Whitman Rostow vào năm 1960.
Nội dung của mô hình tăng trưởng kinh tế là gì? Rostow đã xây dựng mô hình phi không gian nổi tiếng nhất vào năm 1955, trong đó xác định được 5 giai đoạn phát triển kinh tế.
Theo quan điểm của ông, vào thời kỳ đầu, một xã hội truyền thống đã chứng kiến một vài giai đoạn trước khi đạt đến mức độ của thời đại tiêu dùng hàng loạt. Rostow đã hình thành năm giai đoạn phổ quát, bao gồm:
– Xã hội truyền thống;
– Chuẩn bị cho việc cất cánh – một giai đoạn trong đó các cộng đồng xây dựng xu hướng của họ theo cách có lợi cho việc cất cánh;
– Giai đoạn cất cánh trong đó năng lực sản xuất của cộng đồng có sự gia tăng rõ rệt;
– Giai đoạn thúc đẩy trưởng thành, giai đoạn tăng trưởng tự duy trì trong đó nền kinh tế tiếp tục vận động;
– Giai đoạn tiêu thụ khối lượng lớn.
Mô hình tăng trưởng kinh tế Harrod-Domar
Mô hình này dựa trên yếu tố vốn là điều quan trọng của tăng trưởng kinh tế. Nó tập trung vào khả năng tăng trưởng ổn định thông qua việc điều chỉnh cung cầu về vốn.
Các giả định chính của mô hình Harrod-Domar như sau:
– Đã có mức thu nhập từ việc làm đầy đủ.
– Không có sự can thiệp của chính phủ vào hoạt động của nền kinh tế.
– Các hạn chế của chính phủ đối với thương mại và những phức tạp do thương mại quốc tế gây ra đều bị loại trừ.
– Không có sự chậm trễ trong việc điều chỉnh các biến số kinh tế như tiết kiệm, đầu tư, thu nhập, chi tiêu tự điều chỉnh hoàn toàn trong cùng một khoảng thời gian.
Xu hướng tiết kiệm trung bình (APS) và xu hướng tiết kiệm cận biên (MPS) bằng nhau. APS = MPS hoặc được viết bằng ký hiệu S / Y = ∆S / ∆Y
– Cả xu hướng tiết kiệm và tỷ lệ vốn trên sản lượng đều được cho là không đổi.
– Thu nhập, đầu tư, tiết kiệm đều được định nghĩa theo nghĩa thuần, tức là chúng được coi là vượt quá mức khấu hao. Do đó, tỷ lệ khấu hao không được bao gồm trong các biến này.
– Có sự bình đẳng về kế toán cũng như chức năng giữa tiết kiệm và đầu tư.
Mô hình tăng trưởng của Harrod nêu ra ba vấn đề:
– Làm thế nào để có thể đạt được tăng trưởng ổn định đối với một nền kinh tế có tỷ lệ vốn – sản lượng và tỷ lệ thu nhập tiết kiệm cố định?
– Làm thế nào để duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định?
– Các yếu tố tự nhiên được định mức trần như thế nào đối với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế?
Mô hình tăng trưởng kinh tế Solow
Mô hình tăng trưởng Solow là một mô hình tăng trưởng kinh tế ngoại sinh, phân tích những thay đổi về mức sản lượng trong nền kinh tế theo thời gian do những thay đổi về tỷ lệ tăng dân số, tỷ lệ tiết kiệm và tốc độ tiến bộ công nghệ.
Mô hình Solow tin rằng sự gia tăng bền vững trong đầu tư vốn chỉ làm tăng tốc độ tăng trưởng tạm thời: bởi vì tỷ lệ vốn trên lao động tăng lên.
Tuy nhiên, sản phẩm cận biên của các đơn vị vốn bổ sung có thể giảm (lợi tức giảm dần) và do đó một nền kinh tế quay trở lại con đường tăng trưởng dài hạn, với GDP thực tế tăng cùng tốc độ với tốc độ tăng của lực lượng lao động để phản ánh việc cải thiện năng suất.
“Đường tăng trưởng ở trạng thái ổn định” đạt được khi sản lượng, vốn và lao động đều tăng với tốc độ như nhau, do đó sản lượng trên mỗi lao động và vốn trên mỗi lao động là không đổi.
Các nhà kinh tế học tân cổ điển tin rằng để nâng cao tốc độ tăng trưởng theo xu hướng đòi hỏi phải tăng cung lao động + năng suất lao động và vốn cao hơn.
Sự khác biệt về tốc độ thay đổi công nghệ giữa các quốc gia được cho là lí do cho sự thay đổi trong tốc độ tăng trưởng mà chúng ta nhìn thấy.
Mô hình tăng trưởng kinh tế Romer
Mô hình tăng trưởng kinh tế Romer gắn liền với sự phát triển của các ý tưởng mới và tăng trưởng kinh tế với số lượng người làm việc trong lĩnh vực tri thức. Đưa ra các ý tưởng mới, không có đối thủ và có thể loại trừ một phần, là nền tảng cho tăng trưởng vì chúng thúc đẩy việc sản xuất hàng hóa và dịch vụ có năng suất cao hơn.
Tóm lại, mô hình tăng trưởng của Romer làm nổi bật các yếu tố cung cấp động lực cho việc tạo ra tri thức; do đó, lý thuyết của ông cũng có thể được coi là một đóng góp đáng kể cho lý thuyết về nền kinh tế tri thức.
Hi vọng với những chia sẻ trên đây, bạn sẽ hiểu được mô hình tăng trưởng kinh tế là gì và các mô hình tăng trưởng kinh tế phổ biến.
Trâm Nguyễn
