EN |
VN
Bạn cho rằng trong công việc, thâm niên hay năng lực quan trọng hơn? Bạn có kinh nghiệm làm việc lâu năm hơn có đồng nghĩa với việc bạn giỏi hơn, tư duy tốt hơn và có khả năng thăng tiến cao hơn hay không? Xin thưa rằng không. Điều này được chứng minh qua thực tế là độ tuổi của những người lãnh đạo ngày càng trẻ hóa, thậm chí việc những bạn trẻ gen Z nắm giữ vị trí leader, quản lý, trainer… trong một doanh nghiệp không còn là điều gì đó lạ lẫm và khó chấp nhận.
Người có thâm niên 5 năm chưa chắc đã làm tốt hơn người có kinh nghiệm 5 tháng
Đây là sự thật mà mình đã quan sát và đúc kết được trong quá trình tuyển dụng và đào tạo nhân sự với cùng một vị trí và tính chất công việc để có thể đưa ra những so sánh công tâm nhất.
Với cùng một đề bài, rất nhiều bạn newbie đưa ra lời giải tốt hơn, vượt trội hơn từ cách trình bày, tư duy logic cho đến ý tưởng sáng tạo. Ngược lại, có những bạn 4, 5 năm kinh nghiệm nhưng những đáp án bạn đưa ra lại quá hời hợt, tư duy lối mòn, thật sự không đủ sức để người đọc phải gật đầu tán thưởng chứ đừng nói là cảm thấy “Wow” vì quá kinh ngạc. Những bài test như thế này giúp mình phát hiện không ít tài năng tiềm ẩn từ những bạn tưởng chừng chỉ là trang giấy trắng.
Một ví dụ khác, nhóm mình từng có 2 bạn thử việc ở cùng một vị trí. Trong đó bạn A có 5 năm kinh nghiệm và bạn B chỉ vỏn vẹn 5 tháng kinh nghiệm. Mình đã giao cho 2 bạn cùng một công việc nhưng kết quả cho thấy bạn A chỉ dừng lại ở mức đạt yêu cầu, không mắc phải lỗi sai nào nhưng cũng không có điều gì để trầm trồ. Trong khi đó, bạn B tuy còn mắc phải một số sai sót nhỏ nhưng vượt trội hơn bạn A ở tư duy sáng tạo, vượt ra khỏi những khuôn khổ thường thấy để thể hiện màu sắc và phong cách hoàn toàn riêng biệt. Kết quả đương nhiên bạn A không thể vượt qua vòng thử việc.
Điều đó cho thấy bạn B không chỉ có kiến thức mà còn có tư duy và thái độ tốt. Điều mà bạn đang thiếu chỉ là thời gian để trải nghiệm thêm và đạt đến độ chín muồi. Với những bạn trẻ có tố chất như bạn B, chỉ cần gặp đúng môi trường và được đào tạo đúng cách chắc chắn sẽ phát triển rất nhanh.
Vậy, điều gì sẽ giúp bạn trải nghiệm sâu hơn trong nghề?
“Việc chủ động phát triển bản thân sẽ giúp bạn trang bị các kỹ năng và kiến thức cần thiết để đảm nhận vai trò cấp cao hơn thay vì thâm niên.”
Đầu tiên là trở thành người đa-zi-năng. Một người thành công không thể chỉ giỏi đúng một việc, điều khiến họ vượt trội hơn người khác chính là họ nhiều kỹ năng và giỏi nhiều thứ hơn so với người khác.
Ví dụ: một content giỏi không chỉ giỏi viết mà còn có tư duy về hình ảnh, có khả năng thẩm định thiết kế để làm việc với designer. Thậm chí, các bạn content trẻ hiện nay đều sử dụng tốt các phần mềm thiết kế, dựng phim chuyên nghiệp để có thể tự xử lý các hình ảnh/video trong trường hợp cần kíp.
Như vậy, việc hiểu biết các kỹ năng bổ trợ khác sẽ giúp bạn chủ động hơn trong công việc và nâng cao trình độ bản thân. Nếu là một freelancer thì sự đa năng sẽ giúp bạn tìm được những công việc “ngon” hơn và kiếm được nhiều tiền hơn khi có thể vừa viết content vừa thiết kế hình ảnh.
Thứ hai, nếu bạn thích học những điều mới và có trải nghiệm sâu trong nghề, thì bạn nên đặt câu hỏi.
Mình còn nhớ giáo viên của mình sau mỗi giờ học đều nói với cả lớp rằng: Nếu các em không có bất kỳ câu hỏi nào, có nghĩa là các em đã hiểu tất cả những gì thầy dạy ngày hôm nay. Nếu không, hãy đặt câu hỏi ngay bây giờ!
Tuy nhiên, nhiều người thà chết trong im lặng với sự thiếu hiểu biết hơn là nói ra thắc mắc đang bùng cháy trong lòng. Không chỉ khi đi học đâu mà cả khi đi làm cũng vậy. Lí do là họ cho rằng việc đặt câu hỏi có thể khiến họ kém sang, cảm thấy bản thân kém năng lực hoặc kém hiểu biết hơn so với đồng nghiệp.
Có câu ngạn ngữ rằng: Người đặt câu hỏi chỉ là kẻ ngốc trong 5 phút nhưng người không hỏi mãi mãi vẫn là một kẻ ngốc. Khi đặt câu hỏi, chắc chắn bạn sẽ tìm hiểu sâu hơn về một chủ đề nào đó. Bạn sẽ làm sáng tỏ những điều bạn chưa hiểu hoặc những quan niệm sai lầm mà bạn có thể mắc phải. Thế nên, hãy gạt bỏ cảm giác xấu hổ sang một bên và đặt đúng câu hỏi bất cứ khi nào có cơ hội.
Bạn đã từng nghe nói rằng: Bạn là trung bình cộng của 5 người mà bạn dành nhiều thời gian nhất?
Nếu bạn muốn “nâng tầm” cuộc chơi chuyên nghiệp của mình, bạn cần “kết thân” với những người có thể “nâng tầm” bạn. Đây là điều thứ ba mình muốn nói. Bằng cách dành thời gian với những chuyên gia và người có tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực, nói chuyện với họ, đặt câu hỏi cho họ, lắng nghe khi họ chia sẻ những hiểu biết của họ, quan sát họ cách họ làm việc, bạn sẽ tự nhiên “nắm bắt” được sự khôn ngoan, sự nhạy bén của họ và trở nên chuyên nghiệp hơn.
Có thể bạn sẽ còn nghi ngờ điều cuối cùng mà mình sắp nói nhưng thực tế thì các hội thảo nghề nghiệp sẽ mang đến cho bạn cái nhìn thoáng qua về các xu hướng mới nhất. Và đó là điều cốt yếu để luôn dẫn đầu cuộc chơi trong bất cứ ngành nghề nào. Nhiều diễn giả tại các sự kiện này sẽ trình bày những phát hiện sơ bộ hoặc nghiên cứu chưa được công bố chính thức của họ. Do đó, đây là một cơ hội tuyệt vời để xem qua những gì người khác đang làm cũng như xu hướng hiện tại và sắp tới là gì. Những ý tưởng này rất có giá trị trong việc tối ưu hóa công việc hàng ngày của bạn.
Nói tóm lại, thâm niên là một con số tương đối, điều đó không thể quyết định bạn là ai và sẽ trở thành ai. Điều bạn nên làm là cố gắng tích lũy thật nhiều trải nghiệm trong nghề nghiệp. Nếu chẳng may bạn nhận ra mình đang tụt hậu so với những bạn newbie thì hãy nghiêm túc nhìn nhận lại và cố gắng nhiều hơn, trau dồi thêm kiến thức chuyên môn, học hỏi thêm những kỹ năng mới hoặc thay đổi môi trường để được va vấp và trưởng thành hơn.
